سوالات پرتکرار

به طورکلی نقش مرکب چاپ در ایجاد چاپ شفاف و با کیفیت از نقش حلال پر رنگ تر می باشد چون معمولا حلال برای رقیق کردن مرکب به میزان 20 تا 30 درصد حجمی مرکب مورد استفاده قرار می گیرد و مرکب به عنوان جز اصلی در بردارنده پیگمنت های رنگ باید از کیفیت مناسبی برخوردار باشد تا نتیجه مطلوب بدست اید. این موضوع معمولا در رنگ های تیره به ویژه رنگ های مشکی و سرمه ای دارای اهمیت بالاتری می باشد .

به طور کلی در شرایط اضطراری این دو ماده می توانند به عنوان جایگزین یکدیگر مورد استفاده قرار گیرند اما از لحاظ علمی برای کاهش سرعت خشک شدن  اتیل گلیکول در مقایسه با متوکسی پروپانول دارای مصرف پایین تر و کارایی بالاتری می باشد و بنابراین از لحاظ اقتصادی خرید ان نسبت به متوکسی پروپانول دارای اولویت می باشد .

به طور معمول چهار نوع الکل در صنعت چاپ مورد استفاده قرار می گیرد

• متانول

متانول ساده ترین نوع الکل خطی بوده که در صنعت چاپ مورد استفاده قرار می گیرد به دلیل قیمت پایین این الکل      در مقایسه با سایر الکل ها ،  علی رغم فراریت و سمیت بالا  این الکل در بسیاری از چاپ خانه ها به عنوان جایگزین ایزوپروپیل الکل و اتانول مورد توجه قرار گرفته است . لازم به ذکر است که این الکل از طریق پوست جذب می گردد و تنفس بخارهای ان در دراز مدت باعث اسیب جدی به سیستم تنفسی و عصبی و کبد می گردد لذا استفاده از ان به دلیل مضرات و خطرات ان برای سلامتی کارکنان توصیه نمی گردد .

• اتانول

این الکل به عنوان دومین عضو از خانواده الکل ها به عنوان مطلوب ترین نوع الکل در صنعت چاپ مورد توجه می باشد . این ماده دارای سرعت تبخیر مناسب و غیرسمی بوده و به عنوان یکی از حلال های سبز در صنعت چاپ مورد استفاده قرار می گیرد.

• ایزوپروپیل الکل

این الکل به عنوان سومین عضو از گروه الکل ها به شدت در صنعت چاپ مورد توجه می باشد . این ماده در چاپ افست و چاپ فلکسو به عنوان مهمترین و غیر سمی ترین الکل مورد استفاده قرار می گیرد .سرعت تبخیر مناسب و سازگاری با انواع استات ها و قیمت پایین تر ان در مقایسه با اتانول استفاده از ان را به عنوان یکی از حلال های مورد استفاده در مرکب چاپ توجیه پذیر کرده است .

• پروپانول

این ماده به عنوان ایزومر ساختاری ایزوپروپیل الکل دارای خواصی مشابه اتانول می باشد ولی به دلیل قیمت بالا معمولا از ایزوپروپیل الکل به عنوان جایگزین این ماده استفاده می گردد .

اتانول یا الکل اتیلیک در سه گرید در صنعت عرضه می گردد .

اتانول صنعتی ، اتانول طبی ، اتانول مطلق

تفاوت اصلی این سه نوع الکل در میزان خلوص و اب موجود درساختار انها می باشد . اتانول مطلق دارای خلوص 99 درصد بوده و معمولا دارای اب زیر 1 درصد و فاقد هر گونه ناخالصی می باشد و مطلوب ترین نوع اتانول برای مصرف در صنعت چاپ می باشد . اتانول طبی معمولا دارای خلوص 95 تا 96درصد بوده که به میزان 4 تا5 درصد دارای اب می باشد و به دلیل درصد بالای اب ، استفاده از ان در صنعت چاپ در کنار استات ها باعث بروز مشکلات متعددی می گردد که در بخش پرسش 11 به ان پرداخت شده است . اتانول صنعتی معمولا دارای خلوص 80-75درصد بوده که به دلیل وجود ناخالصی های سنگین و سبک و بوی نامطلوب و درصد بالای اب استفاده از ان در سیستم چاپ توصیه نمی گردد .

از لحاظ ساختاری و پارامترهای لازم برای ترکیب و رقیق کردن مرکب هر دو نوع استات مناسب می باشند و لازم به ذکر است متیل استات دارای قدرت حلالیت بالاتری نسبت به اتیل استات می باشد . سرعت تبخیر متیل استات 1.5 برابر سرعت تبخیر اتیل استات در شرایط یکسان است که این موضوع استفاده از این ماده را به طور خالص برای سیستم های چاپ به دلیل مصرف بالاتر ان نسبت به اتیل استات غیر اقتصادی نموده است.

از مهمترین دلایل تبخیر سریع حلال می توان به موارد زیر اشاره کرد

1. عدم وجود ماده تاخیر اندارنده در ساختار ترکیب حلال مانند اتیل گلیکول
2. عدم وجود تعادل بین مقادیر استات و الکل در ترکیب
3. وجود مواد با سرعت خشک شدن بالا مانند کتون هایی نظیر استون در ترکیب حلال
4. استفاده از مرکب با کیفیت پایین و استفاده بیش از اندازه از حلال برای باز کردن رنگ

از دیدگاه کارشناسان این صنعت دلایل زیر به تنهایی و یا به صورت ترکیبی می توانند باعث بروز این مشکل گردند

1. وجود اب در مرکب و یا حلال
2. عدم وجود ماده تاخیر اندازنده به اندازه مناسب ( این موضوع الزاما به دلیل کمبود ماده تاخیر اندازنده نیست و در بسیاری از موارد به اشتباه میزان بالای این مواد در حلال سبب بروز این مشکل می گردد )
3. ضعیف بودن خشک کن های دستگاه چاپ
4. استفاده از مواد با نقطه جوش بالا در ترکیب حلال و یا مرکب برای کاهش قیمت تمام شده حلال و یا مرکب

به طورکلی اولین و مهمترین دلیل خشک نشدن چاپ عدم تناسب سرعت تبخیر حلال با خشک کن های دستگاه می باشد . این بدان معنی است که اگر دستگاه دارای سیستم خشک کن ضعیفی باشد نیاز به حلالی با سرعت خشک شدن بالاتری می باشیم و در برخی موارد با وجود سیستم خشک کن مناسب استفاده از مواد تاخیر اندازه مانند اتیل گلیکول به مقدار بالا برای افزایش کیفیت و وضوح تصاویر باعث کاهش سرعت خشک شدن حلال می گردد . البته سرعت بالای دستگاه و کوتاه بودن مسیر خشک شدن چاپ نیز در صورت استفاده از حلال نامناسب می تواند سبب بروز این مشکل گردد .

به طور کلی اب در صنعت چاپ به عنوان عاملی مضر مورد بررسی قرار می گیرد که باعث مشکلات عدیده ای مانند کاهش سرعت خشک شدن حلال از سطح چاپ ، ناهمگنی پخش جوهر بر روی سطح کلیشه ، لخته شدن مرکب بر روی کلیشه و یا ایجاد خوردگی و خراش های ریز بر روی سیلندرهای گراور می گردد . به طور کلی استات های مورد استفاده در صنعت چاپ باید دارای اب به میزان کمتر از 500 ppm باشند و اب حلال های چاپ باید ماکزیمم 2500 ppm باشد .

این موضوع دارای دلایل متعددی می باشد که مهمترین انها عبارتند از

1. عدم تناسب ساختار مولکولی حلال و مرکب به ویژه از لحاظ قطبیت (این موضوع زمانی اهمیت می یابد که در ساختار حلال و یا مرکب از مولکول های خطی با جرم مولکولی بالا مانند حلال های هیدروکربنی برای کاهش هزینه استفاده گردد )
2.  ضعیف بودن قدرت حلال به دلیل عدم وجود مواد با قدرت حلالیت ناکافی برای حل کردن رزین های مرکب چاپ
3. وجود مواد مولکولی با جرم مولکولی بالا در ساختار حلال که باعث عدم حلالیت این مواد در مرکب می شود
4. وجود اب در ساختار حلال به میزان بالا

میزان معمول مصرف گلیکول 2 تا 3 درصد در تابستان برای سیستم چاپ های فلکسو می باشد اگر حلال نیاز به مقدار بالاتری گلیکول داشته باشد این حلال اصولا علاوه بر تحمیل هزینه می تواند باعث اسیب جدی به کلیشه های چاپ گردد و باید به سرعت تعویض و جایگزین گردد .

به طور کلی استفاده از اروماتیک ها در حلال های چاپ به شدت مضر است . استفاده از این مواد به دلیل سمیت بالا و تاثیر بر روی سیستم ایمنی و اعصاب بدن انسان باعث بروز ضررهای جبران ناپذیری به افراد و کارکنان محیط می گردد . به علاوه این مواد باعث کوتاه شدن عمر کلیشه های ژلاتینی به یک سوم زمان معمول انها و ترک خوردن انها می گردد . وجود این مواد در حلال ها به میزان بالا باعث بروز مشکلاتی نظیر خشک نشدن چاپ و کدر شدن رنگ  می گردد . لازم به ذکر است که تماس لفاف های مواد غذایی یک لایه با مواد غذایی خیس و آبکی سبب مسمومیت مواد غذایی گردیده که گاها باعث مشکلات شدید گوارشی به دلیل مسمومیت بالای این مواد می گردد .

به طور کلی سیستم خشک کن های دستگاه نقش مهمی در کیفیت چاپ ایفا می کنند و در بسیاری از موارد کیفیت ضعیف مرکب و حلال های چاپ با یک سیستم خشک کن قوی قابل جبران می باشد . در کارهای با تنوع رنگ بالا  نوع سیستم خشک شونده به شدت بر سرعت دستگاه و مسائل اقتصادی تاثیر گذار بوده و استفاده از دستگاه های با سرعت خشک شدن مناسب برای چاپ فلکسو 8 رنگ یک ضرورت محسوب می گردد .